اتریوم در این روزها به یکی از ستون‌های اصلی دنیای بلاکچین تبدیل شده است، با پیشرفت‌های مستمر و به روزرسانی‌های مهمی مانند اتریوم 2.0 که به‌طور قابل توجهی مقیاس‌پذیری و امنیت شبکه را بهبود می‌بخشد. این پلتفرم ، نقش حیاتی در رشد و تحول صنایع مختلف از جمله مالی غیرمتمرکز (DeFi) و هنر دیجیتال (NFTs) ایفا می‌کند. با توجه به جامعه فعال و پشتیبانی قوی توسعه‌دهندگان، اتریوم همچنان در خط مقدم نوآوری‌های بلاکچین قرار دارد و آینده‌ای روشن در پیش رو دارد. در این مقاله، به بررسی جامع اتریوم چیست؟ نحوه عملکرد آن، مزایا و معایب، کاربردها و چشم‌انداز آینده آن خواهیم پرداخت.
اتریوم چیست؟(Ethereum) یکی از پلتفرم‌های پیشرو در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال است که به‌عنوان یک بستر باز و غیرمتمرکز برای اجرای قراردادهای هوشمند طراحی شده است.
اتریوم توسط ویتالیک بوترین، یک برنامه‌نویس روسی-کانادایی، در اواخر سال ۲۰۱۳ معرفی شد. بوترین به محدودیت های بیتکوین پی برد و تصمیم گرفت پلتفرمی را ایجاد کند که امکانات بیشتری برای توسعه برنامه‌ها و قراردادهای هوشمند فراهم آورد. در ژانویه ۲۰۱۴، بوترین به طور رسمی از اتریوم رونمایی کرد و در ژوئیه همان سال، تیم اتریوم یک کمپین جمع‌آوری سرمایه از طریق عرضه اولیه سکه (ICO) راه‌اندازی کرد که موفق به جمع‌آوری حدود هجده میلیون دلار شد. اتریوم به طور رسمی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۵ با انتشار نسخه ابتدایی به نام “فرانتیر” (Frontier) راه‌اندازی شد.
تیمی از توسعه‌دهندگان، از جمله گاوین وود و جوزف لوبین، ساخته شد. بوترین ایده اتریوم را مطرح کرد، و وود زبان برنامه‌نویسی Solidity را طراحی کرد. لوبین نیز نقش کلیدی در توسعه اکوسیستم اتریوم داشت.
اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) نسخه‌ای از بلاکچین اتریوم است که پس از هارد فورک در سال ۲۰۱۶، به دلیل اختلاف نظر درباره بازگرداندن وجوه سرقت شده از پروژه DAO ایجاد شد. اتریوم کلاسیک بر حفظ تاریخچه اصلی بلاکچین تأکید دارد، در حالی که اتریوم اصلی تغییرات پس از هارد فورک را پذیرفت.
اتریوم 2.0 (Eth2) یک ارتقاء بزرگ برای شبکه اتریوم است که شامل موارد زیر می‌شود:
تغییر به (Proof of Stake (PoS: کاهش مصرف انرژی و افزایش امنیت شبکه.
شاردینگ : تقسیم بلاکچین به بخش‌های کوچکتر برای افزایش مقیاس‌پذیری و سرعت تراکنش‌ها.
Beacon Chain : مدیریت و هماهنگی شبکه با الگوریتم PoS.
این ارتقاء هدف دارد تا مقیاس‌پذیری، امنیت و کارایی شبکه اتریوم را بهبود بخشد.
دلیل وجود اتریوم چیست؟ اتریوم به وجود آمد تا مشکلات و محدودیت‌های بیتکوین را حل کند و امکانات جدیدی را فراهم کند. در زیر دلایل اصلی ظهور اتریوم آمده است:
این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد تا شرایط پیچیده‌تری را در بلاکچین پیاده‌سازی کنند.
برخلاف بیتکوین که عمدتاً به عنوان یک وسیله مبادله و ذخیره ارزش عمل می‌کند، اتریوم به عنوان یک پلتفرم برنامه‌نویسی عمل می‌کند که به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) بسازند و روی بلاکچین اجرا کنند.
بیتکوین به طور خاص به عنوان یک سیستم پول دیجیتال طراحی شده است و در طراحی آن قابلیت‌های برنامه‌نویسی محدود است. اتریوم با ارائه یک ماشین مجازی و زبان برنامه‌نویسی قابل انعطاف، این محدودیت‌ها را برطرف کرد.
در نتیجه، اتریوم با هدف ایجاد یک پلتفرم عمومی و انعطاف‌پذیر برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز به وجود آمد.
در اینجا سوال پیش می آید که نحوه کار اتریوم چیست؟ در زیر، نحوه کارکرد اتریوم به صورت کلی توضیح داده شده است:
اتریوم یک بلاکچین عمومی است که شامل زنجیره‌ای از بلاک‌ها است. هر بلاک شامل مجموعه‌ای از تراکنش‌ها است و به بلاک قبلی از طریق یک تابع هش اشاره دارد. این زنجیره از بلاک‌ها به عنوان یک دفتر کل عمومی عمل می‌کند که تاریخچه تمام تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را ذخیره می‌کند.
قراردادهای هوشمند برنامه‌های خود اجرایی هستند که بر روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند. این قراردادها توسط زبان برنامه‌نویسی اختصاصی اتریوم به نام Solidity نوشته می‌شوند. وقتی شرایط خاصی در قراردادهای هوشمند برآورده می‌شوند، قرارداد به طور خودکار اجرا می‌شود.
اتر واحد پولی اتریوم است که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود. اتر همچنین به عنوان یک ذخیره ارزش و وسیله مبادله در داخل و خارج از شبکه اتریوم عمل می‌کند.
شبکه اتریوم از مجموعه‌ای از نودها (کامپیوترها) تشکیل شده است که کپی کاملی از بلاکچین را نگهداری می‌کنند و تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را اعتبارسنجی می‌کنند. اتریوم از الگوریتم اجماع Proof of Stake (PoS) برای اعتبارسنجی بلاک‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید استفاده می‌کند.
در پاسخ ماشین مجازی اتریوم چیست؟ باید بگوییم یک محیط اجرایی برای قراردادهای هوشمند است که کد قراردادها را در یک محیط ایزوله اجرا می‌کند. EVM تضمین می‌کند که قراردادها به صورت امن و قابل پیش‌بینی اجرا شوند.
برنامه‌های غیرمتمرکز بر روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند و از قراردادهای هوشمند برای مدیریت منطق برنامه و تعامل با کاربران استفاده می‌کنند. dApps می‌توانند در حوزه‌های مختلفی مانند مالی، بازی‌ها، شبکه‌های اجتماعی و بیشتر توسعه یابند.
گس اتریوم چیست؟ واحدی است که برای اندازه‌گیری میزان کار محاسباتی مورد نیاز برای اجرای تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود. کاربران برای اجرای تراکنش‌ها باید مقداری گس مصرف کنند که با اتر پرداخت می‌شود.
محاسبه کارمزد تراکنش در شبکه اتریوم به عواملی مانند میزان گس مورد نیاز برای اجرای تراکنش و قیمت گس در زمان تراکنش بستگی دارد. برای فهم بهتر نحوه محاسبه کارمزد تراکنش، لازم است با مفاهیم زیر آشنا شوید:
همانطور که کمی قبلتر و در بالا گفته شد گس واحدی برای اندازه گیری است و هر عملیات در اتریوم (مانند ارسال اتر، اجرای کد یک قرارداد هوشمند، و غیره) به مقدار مشخصی گس نیاز دارد.
حد گس، حداکثر مقدار گسی است که کاربر مایل است برای یک تراکنش مصرف کند. اگر تراکنش به بیشتر از این حد نیاز داشته باشد، اجرا نمی‌شود و تراکنش ناموفق خواهد بود، اما گس مصرف‌شده تا آن لحظه از دست می‌رود.
قیمت گس میزان اتر (ETH) است که کاربر مایل است به ازای هر واحد گس پرداخت کند. این مقدار به صورت Gwei بیان می‌شود که 1 Gwei برابر با 10^9 Wei (واحد کوچکتر اتر) است. قیمت گس می‌تواند بسته به تقاضا و شلوغی شبکه تغییر کند.
کارمزد تراکنش برابر است با حد گس ضرب در قیمت گس.
استخراج اتریوم به فرآیند تولید و تأیید بلاک‌های جدید در شبکه اتریوم اشاره دارد. استخراج به دو صورت است که در زیر آمده است:
ماینرها با استفاده از قدرت پردازشی کامپیوترهایشان معادلات پیچیده‌ای را حل می‌کنند. همچنین برای تأیید تراکنش‌ها و افزودن بلاک‌های جدید به زنجیره، پاداشی به صورت اتر (ETH) دریافت می‌کنند.
کاربران اتر را به عنوان وثیقه قفل می‌کنند و بر اساس آن انتخاب می‌شوند تا بلاک‌های جدید را تولید کنند و تراکنش‌ها را تأیید کنند. مزیت آن کاهش مصرف انرژی و افزایش امنیت است.
بیشتر بخوانیم: بایننس کوین چیست؟
اتریوم مزایای متعددی دارد که آن را از سایر پلتفرم‌های بلاکچین متمایز می‌کند:
امکان اجرای قراردادهای دیجیتالی به صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه، که باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش شفافیت می‌شود.
به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را بسازند و روی بلاکچین اجرا کنند.
قابلیت اجرای انواع مختلف قراردادهای هوشمند و برنامه‌ها با استفاده از زبان برنامه‌نویسی Solidity، که به توسعه‌دهندگان امکانات زیادی می‌دهد.
همانطور که در بالا توضیح دادیم، اجرای کدهای به صورت ایزوله و امن است که باعث سازگاری بالا و قابلیت تست برنامه‌ها می‌شود.
جذب و پشتیبانی از بسیاری از پروژه‌های نوآورانه در زمینه‌های مختلف مانند مالی، بازی‌ها، و امور اجتماعی.
برنامه‌ریزی برای بهبود مداوم، مانند ارتقاء به اتریوم ۲.۰ برای افزایش مقیاس‌پذیری و کارایی.
اتریوم، با وجود مزایای قابل توجهش، معایب و چالش‌هایی نیز دارد:
محدودیت در تعداد تراکنش‌هایی که می‌تواند در هر ثانیه پردازش کند، منجر به شلوغی شبکه و کارمزدهای بالا در زمان‌های اوج می‌شود.
هزینه‌های تراکنش (گس) می‌تواند در زمان‌های شلوغی بالا برود و برای کاربران و توسعه‌دهندگان هزینه‌بر باشد.
نوشتن و اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری‌های امنیتی و مشکلاتی در کدنویسی شود.
زمان تولید بلاک‌ها (تقریباً ۱۵ ثانیه) نسبت به برخی دیگر از بلاکچین‌ها کندتر است و می‌تواند به تأخیر در پردازش تراکنش‌ها منجر شود.
استفاده از الگوریتم اجماع Proof of Work (در نسخه‌های قبلی) انرژی‌بر است و باعث نگرانی‌های زیست‌محیطی شده است .(این موضوع با تغییر به Proof of Stake در حال بهبود است).
یادگیری و پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز ممکن است برای توسعه‌دهندگان تازه‌کار پیچیده باشد.
اتریوم کاربردهای متعددی دارد که به دلیل ویژگی‌های خاصش مانند قراردادهای هوشمند و پلتفرم برنامه‌نویسی، در زمینه‌های مختلف به کار می‌رود:
اجرای خودکار و بدون واسطه قراردادهای دیجیتال که به شرایط خاصی بستگی دارند، مانند قراردادهای مالی، توافقات تجاری، و توافقات قانونی.
توسعه و اجرای برنامه‌هایی که بدون نیاز به سرور مرکزی و به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کنند. این برنامه‌ها می‌توانند در حوزه‌های مختلفی مانند بازی‌ها، خدمات مالی، و شبکه‌های اجتماعی باشند.
ایجاد و استفاده از خدمات مالی مانند وام‌دهی، استقراض، و صرافی‌های غیرمتمرکز بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی.
ایجاد و معامله دارایی‌های دیجیتال منحصر به فرد مانند آثار هنری، collectibles، و آیتم‌های درون بازی که روی بلاکچین ثبت شده‌اند.
مدیریت و تصمیم‌گیری در پروژه‌های غیرمتمرکز از طریق سیستم‌های رأی‌گیری و مشارکت جامعه، که به اعضای جامعه امکان می‌دهد در امور پروژه تأثیرگذار باشند.
ردیابی و مدیریت منابع و محصولات در زنجیره تأمین به صورت شفاف و غیرقابل تغییر، از مرحله تولید تا توزیع.
ایجاد سیستم‌های هویتی دیجیتال و ثبت اسناد به صورت غیرقابل تغییر، که می‌تواند برای تأیید هویت و اعتبار اسناد استفاده شود.
بیشتر بخوانید: اترویم کلاسیک چیست؟
اتریوم پلتفرم بلاکچین برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز است در صورتی که اتر ارز دیجیتال بومی اتریوم است که برای پرداخت هزینه‌های تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود.
ما در اینجا متوجه می شویم تفاوت بیتکوین و اتریوم چیست؟ هر دو ارز دیجیتال هستند، اما تفاوت‌های اصلی آنها به شرح زیر است:
هدف: به عنوان پول دیجیتال و ذخیره ارزش عمل می‌کند.
ویژگی: تمرکز بر تراکنش‌های مالی و امنیت.
هدف: علاوه بر عمل به عنوان ارز دیجیتال (اتر)، به عنوان پلتفرم برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز طراحی شده است.
ویژگی: قابلیت برنامه‌نویسی و انعطاف‌پذیری بالا برای توسعه برنامه‌های پیچیده.
بیشتر بخوانید: کاردانو چیست؟
با وجود موفقیت‌های بزرگ، اتریوم با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مقیاس‌پذیری است که اتریوم 2.0 سعی دارد آن را حل کند. همچنین، رقبای جدیدی مانند پولکادات (Polkadot) و کاردانو (Cardano) به‌وجود آمده‌اند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند.
با این حال، اتریوم با جامعه بزرگ و فعال خود و نوآوری‌هایی که ارائه داده است، همچنان یکی از پیشروهای صنعت بلاکچین باقی مانده است. آینده اتریوم به موفقیت اجرای اتریوم 2.0 و ادامه نوآوری‌ها و بهبودهای پلتفرم بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری
بعد از مرج، اتریوم با کاهش مصرف انرژی، افزایش امنیت، و بهبود مقیاس‌پذیری روبه‌رو است. این تغییرات به کاهش کارمزد تراکنش‌ها و بهبود عملکرد شبکه کمک خواهند کرد.
بسیاری از صرافی‌های بزرگ و معتبر از اتریوم (ETH) پشتیبانی می‌کنند. برخی از این صرافی‌های خارجی شامل:
نوین پرداخت یکی از صرافی‌های دیجیتال ایرانی است که به خرید و فروش ارزهای دیجیتال از جمله اتریوم (ETH) و سایر رمزارزها پرداخته و خدماتی مشابه را به کاربران ارائه می‌دهد. این صرافی به کاربران ایرانی امکان مبادله ارزهای دیجیتال به ریال و بالعکس را می‌دهد و در بین صرافی‌های داخلی شناخته شده است. با نوین پرداخت شما می توانید با آسان ترین و سریع ترین و مطمئن‌ترین روش ارز خود را تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: لایت کوین چیست؟
در این مقاله توضیح دادیم که اتریوم چیست؟ و گفتیم که اتریوم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین و ارز دیجیتال، تأثیر بزرگی بر دنیای تکنولوژی و مالی داشته است. با ارائه قراردادهای هوشمند و پلتفرمی برای توسعه برنامه‌های غیر متمرکز، اتریوم امکانات جدید و نوآورانه‌ای را فراهم کرده است. با توجه به به‌روزرسانی‌های اتریوم 2.0 و تلاش‌های مداوم برای بهبود این پلتفرم، آینده اتریوم روشن و پر از امکانات جدید به نظر می‌رسد.
