بدون شک شما هم باید در چند ماه اخیر مطالب زیادی راجع به بیت‌کوین و پیشرفتهای آن شنیده باشید. تنها ارز دیجیتالی که ایلان ماسک (Elon Musk) به شخصه از آن در صفحه توییتر خود حمایت کرد. او با این کار به نوعی برای طرفدارانش سیگنال خرید داد و رشد آن را چند برابر کرد. اما علاوه بر بیت‌کوین که همیشه بحث‌برانگیز و پرحاشیه است، یک نوع ارز دیجیتال دیگر به نام لایت‌کوین هم وجود دارد. در واقع اگر بخواهیم بیت‌کوین را به نوعی به طلای ارز دیجیتال تشبیه کنیم، در مقایسه با آن، ارزش لایت‌کوین هم شبیه به نقره خواهد بود. اما این دو دقیقا چه تفاوت‌هایی دارند؟ این سوال اصلی است که ما قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
قبل از اینکه به تفاوت‌های بیت‌کوین و لایت‌کوین بپردازیم اجازه بدهید در مورد شباهت‌هایشان صحبت کنیم. در واقع اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم هر دوی این‌ها ارزهای دیجیتالی رمزگذاری شده هستند. برخلاف برخی از پول‌های رایج نظیر دلار آمریکا و یا ین ژاپن که نیاز به پشتیبانی بانک مرکزی دارند، این ارزهای دیجیتالی به هیچ عنوان وابستگی به سیستم بانکی نداشته و به طور کاملا مستقل عمل می‌کنند. چرا که آن‌ها تنها به یکپارچگی رمزنگاری خودِ شبکه متکی هستند تا سیستم بانکداری. در واقع لایت‌کوین برای اولین بار در سال 2011 توسط یکی از مهندسان سابق شرکت گوگل به نام چارلی لی (Charlie Lee) به وجود آمد. آقای لی، لایت‌کوین را به نوعی ورژن لایت‌تر و یا به عبارت دیگر نسخه‌ای ساده‌تر از بیت‌کوین خواند.
در حقیقت خود توسعه‌دهندگان لایت‌کوین اذعان داشته‌اند که هدفشان از ایجاد لایت‌کوین خلق نسخه ارز دیجیتالی نقره‌ای در برابر طلا (بیت‌کوین) بوده است. به همین دلیل با اطمینان می‌توان گفت که لایت‌کوین بسیاری از ویژگی‌هایش را با بیت‌کوین سهیم بوده و شباهت‌های زیادی با آن دارد. یکی دیگر از شباهت‌های بیت‌کوین و لایت‌کوین از لحاظ بنیادی و نحوه کارکردشان ارزیابی می‌شود. چرا که هر دوی این ارزهای دیجیتالی بر پایه فناوری بلاک‌چین طراحی شده‌اند و از لحاظ استخراج یا همان ماینینگ هر دو ویژگی مشترکی دارند.
یعنی هم باید بیت‌کوین را استخراج کرد و هم لایت‌کوین را. یکی دیگر از ویژگی‌های بسیار مشابه بیت‌کوین و لایت‌کوین بحث خرید آن‌هاست. چرا که برای خرید هر دو می‌توان از روش‌های مبادله و یا استخراج استفاده کرد. هر دوی این ارزهای دیجیتالی از لحاظ ذخیره‌سازی دارای یک سیستم مشابه هستند. یعنی پس از خریداری شدنشان می‌توانند داخل یک کیف پول دیجیتالی کاملا امن ذخیره و نگهداری شوند. آخرین گزینه‌ای که می‌توان راجع به شباهت بیت‌کوین و لایت‌کوین اشاره کرد، میزان نوسان بسیار بالای هر دو در طی چند سال اخیر بوده است. چرا که هر دوی آن‌ها صعود و نزول‌های بسیار شارپی را در بازه‌های زمانی کوتاهی تجربه کرده‌اند.
همچنین بخوانید: فرایند خرید بیت کوین توسط کارشناس نوین پرداخت
حالا که به طور خلاصه و مختصر راجع به شباهت‌های این دو ارز دیجیتال صحبت کردیم، بهتر است به موضوع اصلی‌مان یعنی تفاوت‌های بیت‌کوین و لایت‌کوین بپردازیم. در واقع اولین و مهم‌ترین تفاوت بیت‌کوین و لایت‌کوین میزان ارزش آن‌ها در بازار است. اگر بخواهیم ارزش کلی بازار بیت‌کوین را در سال جاری 2021 بگوییم، باید به گردش حساب و ارزشی بالغ بر 1 تریلیون دلار اشاره کنیم. این در حالیست که ارزش کلی بازار لایت‌کوین در همین سال، تنها به 13.7 میلیارد دلار می‌رسد. این یعنی ارزش کلی بازار بیت‌کوین چیزی حدود 70 برابر بیشتر از لایت‌کوین است.
جالب است بدانید در ماه جولای سال 2010 ارزش کلی بازار بیت‌کوین به سختی به 42 هزار دلار می‌رسید و در برابر ارزش تریلیون دلاری امسال این رشد شارپی بسیار خارق‌العاده و حیرت‌انگیز است. چنین گفته می‌شود که بیت‌کوین به عنوان غول‌ترین ارز دیجیتال جهان، عظیم‌تر از تمام ارزهای دیجیتالی دیگر است. یکی از رقیبان بسیار نزدیک به بیت‌کوین اتریوم (Ethereum) بوده که ارزش واقعی آن در بازار چیزی حدود 212 میلیارد دلار است. اما همچنان این ارز دیجیتال هم نتوانسته حتی به گرد رشدهای شارپی و ارزش طلایی بیت‌کوین در بازار برسد! در نتیجه، اگر بخواهیم بیت‌کوین و لایت‌کوین را از لحاظ ارزش واقعی آن‌ها در بازار مقایسه کنیم قطعا به تفاوت‌های بسیار فاحش آن‌ها پی خواهیم برد که به هیچ عنوان با یکدیگر قابل مقایسه نیستند.
یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی و رایج میان بیت‌کوین و لایت‌کوین تعداد کل سکه‌هاییست که هر ارز دیجیتالی می‌تواند تولید کند. دقیقا در اینجاست که لایت‌کوین از طلای ارز دیجیتالی جهان یعنی بیت‌کوین متمایز می‌شود. ظرفیت استخراج بیت‌کوین تنها 21 میلیون سکه است، اما این در حالیست که ظرفیت استخراج لایت‌کوین به 84 میلیون سکه می‌رسد! شاید به ظاهر چنین رقمی برای لایت‌کوین یک مزیت شگفت‌انگیز به شمار بیاید، اما در عمل باز هم قدرتی در برابر بیت‌کوین ندارد. اجازه بدهید بیشتر راجع به این موضوع توضیح بدهیم. در واقع، حداقل مقدار بیت‌کوین قابل انتقال چیزی حدود یک صد میلیونم بیت‌کوین یعنی معادل 0.00000001 است که این مقدار را اصطلاحا به عنوان یک ساتوشی (Satoshi) می‌شناسند. در نتیجه اگر بخواهیم به این موضوع موشکافانه‌تر بنگریم، باید بگوییم که هر دوی بیت‌کوین و لایت‌کوین از لحاظ تقسیم‌پذیری بی‌نهایت کم هستند و این محدودیت برای هر دویشان صادق است.
همچنین بخوانید: بهترین کیف پول بیت کوین برای ایرانیان
از تفاوت‌های دیگر این ارزهای دیجیتالی طلا و نقره‌ای دنیا می‌توان به سرعت تراکنش آن‌ها اشاره کرد. طبق داده‌های Blockchain.com، میانگین زمان تأیید تراکنش شبکه بیت‌کوین (یعنی مدت زمان لازم برای تایید یک بلوک و اضافه شدن آن به بلاک چین) در حال حاضر فقط کمتر از 9 دقیقه در هر تراکنش است. البته ناگفته نماند که این میزان زمانی که ترافیک زیاد است می تواند بسیار متفاوت باشد. اما اگر در مورد سرعت تراکنش لایت‌کوین به شما بگوییم حتم داریم که تعجب خواهید کرد. چرا که این زمان حدود 2.5 دقیقه است! به عبارت دیگر در هر 2.5 دقیقه می‌توان یک بلوک استخراج کرد و این موضوع توانسته لایت‌کوین را میان طرفدارانش بسیار معروف کند. چرا که سرعت تراکنش بسیار بالاتری نسبت به بیت‌کوین دارد. حالا شاید برای شما هم جای سوال باشد که این اختلاف به ظاهر کم مگر چقدر می‌تواند تاثیر داشته باشد؟ یا این گونه بگوییم که چرا باید سرعت تراکنش بتواند در این حد لایت‌کوین را میان کاربرانش بسیار محبوب‌تر کند؟
خب در پاسخ به این سوال باید بگوییم که امروزه دادوستدهای بین‌المللی زیادی به سمت استفاده از ارزهای دیجیتالی سوق پیدا کرده‌اند. یعنی افراد بسیاری ترجیح می‌دهند در ازای یکی از این ارزهای دیجیتالی محصولات خودشان را به فروش برسانند. ما چنین چیزی را می‌توانیم به راحتی در فروش محصولات تسلا (Tesla) ببینیم. چرا که به دستور ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا موتور، در کنار قابلیت پرداخت دلار آمریکایی برای خرید ماشین‌های برقی، پرداخت به روش بیت‌کوین هم ایجاد شد. حالا مشکل اصلی برای سایر تاجران و کسانی که به این روش (ارز دیجیتالی کار می‌کنند) این است که زمان زیادی را از طریق داد و ستد با بیت‌کوین از دست می‌دهند و برعکس می‌توانند مدت زمان قابل توجهی را از طریق کار با لایت‌کوین صرفه‌جویی کنند. بگذارید مثالی بزنیم: فرض کنید یک تاجر در ازای دریافت بیت‌کوین کالا و یا کالاهایی را به فروش می‌رساند. خب طبیعیست که او باید حدود چهار برابر مدت زمان لایت‌کوین منتظر تایید پرداخت بماند. این در حالیست که اگر در همان مدت زمانی که به روش بیت‌کوین منتظر مانده بود، کار فروش محصولاتش را از طریق لایت‌کوین انجام می‌داد فرایند فروشش به اتمام می‌رسید. پس در نتیجه می‌توان چنین برداشت کرد که سرعت بالای پردازش لایت‌کوین باعث شده تا اکثر افراد خواه یا ناخواه به سمت کار با این ارز دیجیتالی نقره‌ای سوق پیدا کنند.
با اینکه تاکنون راجع به تفاوت‌های متعدد این دو ارز دیجیتالی صحبت کردیم، ولی به جرات می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های آن‌ها بحث الگوریتم رمزنگاری متفاوتشان است. حالا این به چه معناست؟ در واقع بیت‌کوین از الگوریتم قدیمی SHA-256 استفاده می‌کند و این در حالیست که لایت‌کوین از یک الگوریتم نسبتا جدیدتر به نام Scrypt بهره میبرد. اگر بخواهیم این مطلب را بیشتر توضیح بدهیم باید بگوییم که اهمیت بسیار مهم و عملی این تفاوت الگوریتم‌ها در بحث ماینینگ و یا همان معدن‌کاوی آن‌ها نمایان می‌شود. چرا که این الگوریتم‌ها تاثیرات بسیار مهمی روی بحث ماینینگ دارند. هم در بیت‌کوین و هم در لایت‌کوین، فرایند تایید تراکنش‌ها نیاز به یک قدرت محاسباتی و پردازشی بسیار بالایی دارد. جالب است بدانید برخی از فعالان استخراج ارزهای دیجیتالی که ماینر یا همان معدن‌کاو نام دارند، منابع و سیستم‌های پردازشی خود را در اختیار سایر کاربران برای انجام تراکنش‌ها قرار می‌دهند. در ازای این کار، آن‌ها هم با گرفتن مقداری از واحدهای ارزی استخراج شده از طریق کاربران، به نوعی هزینه ارائه خدماتشان را دریافت می‌کنند.
الگوریتم SHA-256 بیت‌کوین بسیار پیچیده‌تر از Scrypt است اما در عین حال امکان حجم عظیمی از پردازش هم‌زمان را هم برای ماینرهایش فراهم می‌کند. در سال‌های اخیر ماینرهای بیت‌کوین به دلیل پیچیده بودن الگوریتمش از روش‌های پیشرفتهای برای این کار بهره برده‌اند. از آنجایی که ماینرهای بیت‌کوین همیشه با این الگوریتم بسیار پیچیده مشکل داشتند و از آن خرده گرفته‌اند مجبور به استفاده از امکانات و سخت‌افزارهای سطح بالایی به نام (ASICs) شده‌اند که مخفف Application-Specific Integrated Circuits است. این امکانات تنها برای انجام عملیات پردازش بیت‌کوین هستند چرا که چنین الگوریتم پیچیده پردازش بسیار سنگین و بالایی را هم می‌طلبد و نیاز به امکانات پیشرفته هم دارد. اما برخلاف تصورات عمومی راجع به سیستم (ASICs)، این سخت‌افزارِ بسیار قوی تنها از یک یا چند CPU و GPU برای پردازش بهره نبرده و بسیار پیشرفته‌تر از این حرف‌هاست و کاملا به منظور ماینینگ بیت‌کوین طراحی و ساخته شده است. در حقیقت چنین سیستمی نقش یک ابررایانه را برای پردازش‌های بسیار سنگین الگوریتم پیچیده‌ی بیت کوین ایفا می‌کند.
حالا که راجع به الگوریتم بیت‌کوین به طور مفصل صحبت کردیم، اجازه بدهید راجع به الگوریتم مخصوص لایت‌کوین هم توضیح بدهیم. همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، لایت‌کوین بیشتر یک نسخه سبک‌تر و جدیدتری نسبت به بیت‌کوین است. به همین دلیل الگوریتم Scrypt کاملا بر خلاف بیت‌کوین از ساختار بسیار ساده‌تری تشکیل شده تا بتواند مشکل استفاده از سخت‌افزارهای ماینینگ قوی نظیر (ASICs) را پوشش بدهد. به عبارتی دیگر، در این ارز دیجیتالی سعی شده تا ماینرهایش نیازی به استفاده از سیستم‌های بسیار گران و سطح بالا نداشته باشند. اما لازم به ذکر است که در استخراج لایت‌کوین هم هر چقدر از پردازشگرها و به خصوص تعداد رم‌های بالا استفاده شود، به همان‌قدر کار ماینینگ لایت‌کوین هم آسان‌تر خواهد شد. پس در نظر داشته باشید منظور ما از ساده‌تر شدن کارایی الگوریتم این نیست که بشود با یک رایانه بسیار ساده و سطح پایین کار ماینینگ لایت‌کوین را انجام داد، خیر. فقط می‌خواهیم بگوییم که به دلیل ساده‌تر شدن ساختار الگوریتمش نسبت به بیت‌کوین شما دیگر نیازی به استفاده از سخت‌افزارها و سیستم‌های پیچیده‌ای نظیر ASICs برای ماینینگ نخواهید داشت.
همچنین بخوانید: تبدیل بیت کوین به ریال
ما در این مقاله سعی کردیم تفاوت‌های بیت‌کوین و لایت‌کوین را به طور مفصل توضیح داده و آن‌ها را از دیدگاه‌های مختلفی مورد بررسی قرار بدهیم. بی‌شک پس از خواندن این مقاله خودتان به طور کاملا دقیق متوجه تفاوت‌های آن‌ها، ارزش واقعی و جایگاهشان در بازار خواهید شد. راستی، نظر شما راجع به این دو ارزهای دیجیتالی چیست؟ خوشحال می‌شویم اگر آن‌ها را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. در صورتی که از خواندن این مقاله هم لذت بردید حتما این مطلب را به سایر دوستانتان که سوالات متعددی در مورد بیت‌کوین و لایت‌کوین دارند هم به اشتراک بگذارید.
