با گسترش فناوری بلاک چین و ظهور ارزهای دیجیتال، بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری به تنوع و پیچیدگی بیشتری دست یافته‌اند. بازار ارزهای دیجیتال به عنوان یکی از جذاب‌ترین و پر سودترین بازارهای سرمایه‌گذاری، به ویژه در میان علاقمندان به فناوری‌های نوین و بازارهای مالی، جایگاه ویژه‌ای یافته است. در سال‌های اخیر، تعداد بیشتری از سرمایه‌گذاران با هدف کسب سود، به این عرصه روی آورده‌اند و در پی این هستند تا بدانند توکن چیست؟
همان‌طور که می‌دانید، نوسانات به شدت زیاد در قیمت ارزهای دیجیتال ممکن است به سودها و ضررهای کلانی منجر شود. بنابراین، برای اینکه بتوانید از پتانسیل رشد این بازار بهره‌مند شوید، آشنایی با برخی اصول پایه و مفاهیم کلیدی آن ضروری است. یکی از این مفاهیم اساسی، “توکن” است که در حوزه ارزهای دیجیتال اهمیت فراوانی دارد. در این مقاله، به تفصیل به معرفی و بررسی توکن‌ها خواهیم پرداخت و نقش آن‌ها در اکوسیستم ارزهای دیجیتال را تحلیل خواهیم کرد.
اصطلاح «توکن» به نوعی دارایی دیجیتال اشاره دارد که دارای ویژگی‌های حفظ ارزش و قابلیت انتقال به دیگران است. توکن‌ها به عنوان ابزارهای دیجیتالی بر روی فناوری بلاک چین رمزگذاری می‌شوند و می‌توان آن‌ها را نوعی ارز دیجیتال با ویژگی‌های خاص قلمداد کرد. این توکن‌ها به عنوان ابزارهای مبادله‌ای شناخته می‌شوند که به طور خاص بر روی بلاک چین‌های مشخصی طراحی نشده‌اند. طراحان توکن می‌توانند از بلاک چین‌های معتبر و کارآمد به منظور ایجاد توکن‌های جدید بهره‌برداری کنند.
استفاده اصلی از توکن‌ها در جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌های مختلف است، که معمولاً از طریق فرآیند عرضه اولیه سکه (ICO) به وجود می‌آیند و در بازار توزیع و به گردش درمی‌آیند. با وجود افزایش تعداد ارزهای دیجیتال مشتق شده از بیت کوین و اتریوم، اولین توکن که از طریق ICO معرفی شد، «مسترکوین» بود. این توکن در ژانویه ۲۰۱۲ توسط افراد مرتبط با انجمن بیت کوین تحت هدایت فردی به نام ویلت معرفی شد. ویلت، با انتشار وایت‌پیپر این توکن، آن را با عنوان «بیت کوین دوم» رونمایی کرد.
بیتشر بخوانیم: ارز دیجیتال چیست؟
در ادامه بررسی توکن چیست باید گفت توکن‌ها به عنوان یکی از اجزای کلیدی دنیای فناوری بلاکچین، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد خود را نمایش دهند. با این حال، برخی ویژگی‌های عمومی وجود دارد که در اکثر توکن‌ها مشترک است و در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
اولین ویژگی مهم توکن‌ها این است که معمولاً بلاکچین اختصاصی ندارند. به عبارت دیگر، آن‌ها بر روی بلاکچینهای عمومی یا شناخته‌شده مثل اتریوم ایجاد و واریز می‌شوند. این امر به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به طراحی یک بلاکچین جدید، از زیرساخت‌های موجود بهره‌برداری کنند.
دومین ویژگی، انجام تراکنش‌ها به صورت غیرمتمرکز است. در این فرآیند، تصمیم‌گیری‌ها از طریق اجماع اعتبارسنج‌های شبکه صورت می‌گیرد، که این موضوع باعث افزایش امنیت و شفافیت در انجام تراکنش‌ها می‌شود.
در عین حال، توکن‌ها به عنوان یک روش پرداخت نیز کاربرد فراوانی دارند. بسیاری از کسب‌وکارها و پروژه‌های نوآورانه، از توکن‌ها به عنوان وسیله‌ای برای انجام معاملات استفاده می‌کنند که این نکته به تسهیل و تسریع در روش‌های پرداخت کمک می‌کند.
یکی از دیگر ویژگی‌های مثبت توکن‌ها، سهولت در ساخت آن‌هاست. فرآیند ساخت یک توکن به قدری ساده است که حتی افرادی که دانشی در برنامه‌نویسی ندارند نیز می‌توانند به راحتی اقدام به ایجاد توکن نمایند. این موضوع به رشد و گسترش بیشتر اکوسیستم بلاکچین کمک بسزایی می‌کند.
کاربرد توکن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال به توسعه‌دهندگان و طراحان این امکان را می‌دهند تا بدون نیاز به ایجاد یک بلاکچین مستقل، ارزهای دیجیتال جدیدی را طراحی و توسعه دهند. این قابلیت، فرآیند ساخت توکن را سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و ساده‌تر می‌سازد و به مبتکران اجازه می‌دهد تا با صرف زمان و هزینه کمتر به بازار ورود کنند.
از جمله مهم‌ترین کاربردهای توکن‌ها می‌توان به اطمینان از امنیت شبکه، تضمین مالکیت دارایی‌های دیجیتال، استفاده به عنوان پاداش برای مشارکت‌کنندگان در شبکه، تسهیل پرداخت در معاملات مبتنی بر قراردادهای هوشمند و همچنین در برگزاری رأی‌گیری‌های شبکه اشاره کرد. این کاربردها بر اهمیت توکن‌ها در ایجاد اقتصادی نوین و شفاف تأکید می‌کند.
توکن‌ها معمولا به‌‌منظور تسهیل قراردادهای هوشمند در شبکه‌های بلاکچینی مانند اتریوم طراحی و کدگذاری می‌شوند. برخی از این توکن‌ها توانایی انتقال از یک زنجیره به زنجیره دیگر را دارند که این ویژگی، قابلیت‌های جدیدی را برای توسعه‌دهندگان و کاربران فراهم می‌کند. همچنین، توکن‌ها در برنامه‌ها یا کدهای خوداجرایی (self-executing) گنجانده شده‌اند، که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به پلتفرم‌های شخص ثالث، به فعالیت خود ادامه دهند.
بنابراین، با در نظر گرفتن کاربردهای متنوع و گسترده توکن‌ها، می‌توان نتیجه گرفت که آن‌ها به عنوان ابزاری کلیدی در دنیای ارزهای دیجیتال و بلاکچین به شمار می‌روند و نقش مهمی در تحول اقتصادی آتی ایفا خواهند کرد.
یکی از عوامل کلیدی در توسعه توکن‌ها توسط پروژه‌ها، کاهش هزینه‌هاست. به طور کلی، فرآیند خلق توکن در بستر ارزهای دیجیتال، نیازمند صرف هزینه‌های چندان بالایی نیست. به علاوه، عرضه اولیه توکن‌ها میتواند به عنوان یک روش مؤثر برای تأمین سرمایه لازم برای فعالیت‌های شرکت به کار رود.
از سوی دیگر، یکی از دلایل عمده‌ای که شرکت‌ها به جای طراحی بلاکچین اختصاصی خود، به ایجاد توکن روی می‌آورند، سهولت در این روند است. با استخدام متخصصان برنامه‌نویسی که با قراردادهای هوشمند آشنایی دارند، ایجاد توکن به فرآیندی نسبتاً آسان تبدیل می‌شود.
علاوه بر این، فعالیت در بستر ارزهای دیجیتال معتبر و امن نظیر اتریوم، امنیت لازم را برای بسیاری از شرکت‌ها فراهم می‌آورد. افزایش تعداد کاربران یک شبکه بلاکچینی به طرز معناداری به ارتقاء امنیت و اعتبار آن کمک می‌کند. بدین ترتیب، شرکت‌ها با انتخاب توکن به عنوان راهی برای تحقق اهداف خود، می‌توانند از مزایای فناوری بلاکچین بهره‌مند شوند و در عین حال ریسک‌های مالی را به حداقل برسانند.
برای درک بهتر اینکه توکن چیست؟ لازم است با انواع آن آشنا شوید. توکن‌ها بهعنوان دارایی‌های دیجیتال در بستر بلاک چین، در دنیای فناوری اطلاعات و مالی امروزی جایگاه ویژه‌ای دارند. این توکن‌ها به تقسیمات مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به توکن‌های قابل تعویض (Fungibility Token)، توکن‌های غیرقابل تعویض (Non-fungible Token)، توکن‌های امنیتی (Security Token)، توکن‌های کاربردی (Utility Token) و توکن‌های حاکمیتی (Governance Token) اشاره کرد.
توکن‌های قابل تعویض به عنوان نوعی دارایی هم‌ارزش به شمار می‌آیند، به طوری که هر یک از آن‌ها قابلیت تعویض با دیگری را دارند. این ویژگی نشان می‌دهد که هیچ کدام از توکن‌ها از لحاظ ماهیت و ارزش به یکدیگر وابسته نیستند. در واقع، توکن‌های قابل تعویض مشابه ارزهای فیات عمل می‌کنند که هر واحد از آن‌ها دارای ارزش یکسانی با دیگری است. به همین دلیل، این نوع توکن‌ها به عنوان ابزار مالی کارآمد برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران شناسایی شده‌اند.
توکن‌های غیرقابل تعویض که به اختصار NFT نامیده می‌شوند، در سال‌های اخیر رشد چشم‌گیری داشته‌اند. این نوع توکن‌ها عمدتاً برای ایجاد و تبادل آثار هنری دیجیتال طراحی شده‌اند و به تصاحب ارزش و حق مالکیت در دنیای دیجیتال منجر شده‌اند. ظهور بازی‌های «Play to Earn» و دنیای متاورس، به رونق این توکن‌ها کمک کرده است. ویژگی خاص و منحصر به فرد بودن این توکن‌ها، آن‌ها را در صنایع مختلف، به ویژه هنر و سرگرمی، محبوب ساخته است.
توکن‌های امنیتی، همچنین به عنوان توکن‌های اکوئیتی شناخته می‌شوند، بهعنوان گواهی برای اثبات مالکیت یک سهم در بازار ارزهای دیجیتال عمل می‌کنند. این نوع توکن‌ها در واقع گواهینامه‌ای دیجیتالی هستند که مالکیت کاربر را در شبکه بلاکچین ثبت می‌کنند و به عنوان نشانه‌ای از سهام در یک پروژه به شمار می‌روند.
توکن‌های کاربردی که از محبوب‌ترین انواع توکن به شمار می‌آیند، عمدتاً برای جمع‌آوری سرمایه در پروژه‌های بلاکچینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از معروف‌ترین این توکن‌ها، Ether است که توکن بومی شبکه اتریوم بوده و همچون وسیله‌ای برای انجام معاملات و قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم به کار گرفته می‌شود. هدف اصلی توکن‌های کاربردی، تقویت پروژه‌های بلاکچینی و افزایش تقاضا و ارزش آن‌ها در بازار است.
توکن‌های حاکمیتی، بهعنوان ابزارهایی برای تقویت مشارکت جامعه در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با پروژه‌های بلاکچینی، توسعه یافته‌اند. این نوع توکن‌ها به‌طور خاص برای توزیع میان اعضای جامعه‌ای که از یک پروژه حمایت می‌کنند، طراحی شده‌اند. توکن‌های حاکمیتی به عنوان نوعی دارایی رمزنگاری عمل می‌کنند که به دارندگان آن‌ها این حق را می‌دهد تا در روند تصمیم‌گیری‌ها و رای‌گیری‌های پروژه مشارکت کنند.
کاربرد اصلی توکن‌های حاکمیتی، فراهم آوردن بستر مناسبی برای نظارت و مشارکت در فرآیندهایی است که به‌طور مستقیم بر پروتکل، محصولات و ویژگی‌های پروژه تأثیر دارند. دارندگان این توکن‌ها از طریق حق رای خود قادرند به تصمیمات کلیدی درون پروژه نظیر پیشنهاد ویژگی‌های جدید، تغییر در الگوهای توزیع توکن، و حتی بازنگری در ساختار سیستم حاکمیت، اثر بگذارند. این روند نه‌تنها به ارتقاء شفافیت و مسئولیت‌پذیری کمک می‌کند، بلکه موجب تقویت احساس تعلق و مشارکت اعضای جامعه نیز می‌گردد.
فرق کوین و توکن در دنیای رمزنگاری و فناوری بلاکچین، واژه‌های “کوین” و “توکن” به طور مکرر به کار می‌روند و برخی افراد به اشتباه آن‌ها را معادل یکدیگر می‌دانند. اما واقعیت این است که این دو مفهوم، تفاوت‌های قابل توجهی دارند. اگرچه هر دو بر روی بلاکچینها عمل می‌کنند، ماهیت و اهداف آن‌ها به‌شدت متفاوت است.
کوین‌ها به عنوان ابزارهایی برای ذخیره و انتقال ارزش عمل می‌کنند. این نوع دارایی‌های دیجیتال معمولاً از طریق مکانیزم‌هایی مانند اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) استخراج و تولید می‌شوند. نمونه‌های بارز کوین شامل بیت‌کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و کاردانو (ADA) است که هر یک دارای شبکه بلاکچین اختصاصی خود هستند. در واقع، کوین‌ها به عنوان واحدهای پول دیجیتال به‌کار می‌روند و می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای پردازش تراکنش‌ها و ذخیره ارزش استفاده شوند.
از سوی دیگر، توکن‌ها در محیط‌های بلاکچین موجود، معمولاً بر بستر اتریوم، ساخته می‌شوند و به پروژه‌های غیرمتمرکز اختصاص دارند. این توکن‌ها بلاکچینهای مستقل ندارند و بیشتر به عنوان ابزارهایی برای نمایش دارایی، حاکمیت یا معامله در یک برنامه خاص طراحی می‌شوند. توکن‌ها می‌توانند به دسته‌های مختلفی تقسیم شوند؛ از جمله توکن‌های کاربردی، توکن‌های امنیتی و توکن‌های حاکمیتی. به عنوان مثال، توکن کرونوس (CRO)، وری وری سیمپل فایننس (VVS) و یونی‌سواپ (UNI) از نمونه‌های توکن‌های موفق هستند که در اکوسیستم‌های بلاکچینی مختلف به‌کار می‌روند.
در تعریف توکن چیست؟، اصطلاح «توکن» معمولاً به‌طور نادرست بجای دو واژه «رمز ارز» و «آلت کوین» به کار می‌رود. با این حال، این اصطلاحات هر کدام به‌طور خاصی قابل شناسایی و متمایز از یکدیگر هستند.
آلت کوین‌ها، که به‌معنای ارزهای رمزنگاری شده جایگزین هستند، پس از موفقیت چشمگیر بیت کوین به‌وجود آمدند. این آلت کوین‌ها بهعنوان گزینه‌های پیشرفته بیت کوین راه‌اندازی شدند و ادعا می‌کنند که در برخی موارد قابلیت‌هایی فراتر از بیت کوین دارند و می‌توانند نقاط ضعف آن را پوشش دهند.
برخی از نمونه‌های رایج آلت کوین‌ها شامل لایت کوین (LTC)، بیت کوین کش (BCH) و دوج کوین (DOGE) هستند. با اینکه هر یک از این آلت کوین‌ها تا حدی موفقیت‌های خاصی را تجربه کرده‌اند، هیچ‌کدام نتوانسته‌اند به محبوبیتی مشابه بیت کوین دست یابند. آلت کوین‌ها، به‌طور مشخص، دارای بلاکچینهای اختصاصی خود بوده و بیشتر بهعنوان بستری برای پرداخت‌های دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند.
توکن بانکی یا CBDC ( Central Bank Digital Currency) به عنوان نوعی ارز دیجیتال به شمار می‌آید که تحت نظارت و تولید بانک‌های مرکزی قرار دارد. ارزش این توکن چیست؟ ارزش آن به ارز فیات یک کشور وابسته است و می‌توان آن را نسخه دیجیتال از ارز رسمی یک کشور محسوب کرد. باوجود اینکه مانند سایر ارزهای دیجیتال، توکن بانکی نیز بر پایه سیستم دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology) عمل می‌کند، با دیگر ارزهای دیجیتال تفاوت‌های معناداری دارد که در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم.
در وهله اول، عرضه ارزهای دیجیتال معمولاً در کنترل نهادهای مرکزی قدرت و به طبع، وابسته به دولت‌هاست. این موضوع به این معناست که نهادهای رسمی می‌توانند بر فرآیند تولید و توزیع این توکن‌ها نظارت داشته باشند و در صورت نیاز سیاست‌های اقتصادی مرتبط با آن‌ها را اصلاح کنند.
از طرفی، مشارکت‌کنندگان در شبکه دفتر کل توزیع شده نیز معمولاً توسط نهاد مرکزی انتخاب می‌شوند. این کنترل بر مشارکت‌کنندگان میتواند به اطمینان از صحت و اعتبار داده‌های ثبت‌شده در دفتر کل کمک کند و امکان مدیریت بهینه‌تر تراکنش‌ها را فراهم آورد.
علاوه بر این، توکن‌های بانکی به نسبت سایر ارزهای دیجیتال، به نهادهای مالی بیشتری متصل هستند. این مسئله میتواند منجر به کاهش هزینه‌های انتقال پول و تسهیل تراکنش‌ها در نظام مالی کشورها شود. در واقع، توکن‌های بانکی قادرند تراکنش‌ها را با کارمزد کمتری انجام دهند و بدین ترتیب به بهبود کارایی سیستم مالی کمک کنند.
در نهایت، دسترسی دولت‌ها به دفتر کل توزیع شده میتواند ابزاری برای نظارت بر تراکنش‌ها باشد. این امکان باعث می‌شود که در صورت بروز مشکلات یا نیاز به پیگیری تراکنش‌ها، نهادهای مربوطه قادر باشند به راحتی و با سرعت اقدام کنند.
استانداردهای ساخت توکن چیست؟ استاندارد ساخت توکن برای ایجاد یک توکن، نخستین گام تعیین کاربرد و نوع آن است و پس از آن شناسایی بلاکچین مناسب برای ساخت توکن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بلاکچینها به لحاظ زبان برنامه‌نویسی، استانداردهای طراحی توکن و نحوه تعامل توکن با شبکه، تفاوت‌های معناداری دارند.
استاندارد TRC-20، مجموعهای از قوانین است که برای طراحی و راه‌اندازی توکن‌ها بر بستر بلاکچین ترون تعریف شده است. این شبکه عمومی امکان تولید و توزیع توکن‌ها را برای تمام کاربران بدون نیاز به مجوز فراهم می‌آورد. ویژگی‌های منحصر به فرد این استاندارد شامل انتقال سریع و کارمزد پایین، قابلیت ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و مقیاس‌پذیری بالا است. تتر (Tether) را می‌توان به عنوان یکی از معروف‌ترین پروژه‌های مبتنی بر این استاندارد معرفی کرد.
استاندارد BEP-20 به طراحی و نوشتن قراردادهای هوشمند بر روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) اختصاص دارد. کاربران به منظور ساخت توکن با این استاندارد، نیازمند تسلط به زبان سالیدتی هستند. از ویژگی‌های بارز این استاندارد می‌توان به سرعت بالای انجام تراکنش‌ها و کارمزد کم اشاره کرد؛ همچنین قابلیت ارتباط بین زنجیره‌ای، از دیگر مزایای آن به شمار می‌آید.
استاندارد ERC-20 که در سال ۲۰۱۵ توسط ویتالیک بوترین و فابیان فوگشتلر معرفی شد، بهعنوان حیاتی‌ترین استاندارد در شبکه اتریوم شناخته می‌شود. این استاندارد موجب ایجاد توکن‌های قابل تعویض (Fungible) بر روی بلاکچین اتریوم می‌شود و فضایی به وجود می‌آورد که امکان تبادل توکن‌ها را فراهم می‌آورد. از نظر صرفه‌جویی در زمان و هزینه، ERC-20 به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که بدون وابستگی به بلاکچینهای اختصاصی، توکن‌های خود را طراحی کنند. شیبا اینو و فانتوم از جمله توکن‌های برجسته‌ای هستند که از این استاندارد بهره می‌برند.
استاندارد ERC-721 در سال ۲۰۱۷ توسط دیتر شرلی معرفی شد و به ساخت توکن‌های غیر قابل جایگزین (NFT) بر روی بلاکچین اتریوم مختص است. این استاندارد به لحاظ ساختاری با ERC-20 مشابه است، اما در برخی جزئیات اختلافاتی دارد؛ از جمله اینکه توکن‌های مبتنی بر ERC-721 غیرقابل تقسیم هستند، در حالی که توکن‌های ERC-20 این قابلیت را دارا نیستند. بورد ایپ یات کلاب و کول کتز نمونه‌های مشهوری از توکن‌های طراحی‌شده بر اساس این استاندارد هستند.
در تعریف توکن چیست؟ باید این توضیح را ارائه بدهیم که توکن‌ها از مفاهیم اساسی و حیاتی در حوزه فناوری ارزهای دیجیتال و بلاک چین به شمار می‌آیند که گاهی به‌طرز نادرستی تعریف می‌شوند. توکن‌ها ابزارهایی هستند که برای مبادله و انتقال ارزش میان شبکه‌ها، اپلیکیشن‌ها و کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرند و به‌صورت دیجیتالی در شبکه‌های بلاک چین ذخیره می‌شوند.
این توکن‌ها در انواع مختلفی وجود دارند که هر یک به منظور خاصی طراحی شده‌اند. برای آنکه در بازار ارزهای دیجیتال موفق عمل کنید، ضروری است با مفاهیم و اصول این حوزه به ویژه تعریف توکن چیست؟ آشنا شوید. در این مقاله تلاش کردیم تا مفهوم توکن و انواع آن را به زبان ساده و مفهومی شرح دهیم. اگر برای خرید و فروش ارز دیجیتال به دنبال مجموعهای معتبر و قابل اعتماد هستید، می‌‌توانید روی خدمات صرافی نوین پرداخت حساب باز کنید.
نوین پرداخت امکان خرید و فروش ارز دیجیتال را به شکلی آسان، سریع و امن فراهم می‌کند. در نوین پرداخت تنوع بالای ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین، اتریوم، تتر، بایننس کوین و توکن وجود دارد. رابط کاربری، ساده و کاربرپسند است و معاملات سریع و بدون معطلی انجام می‌شود. نوین پرداخت به لطف پشتیبانی ۲۴ ساعته و کارمزدهای رقابتی و امنیت بالا میتواند بهترین همراه شما برای فعالیت در دنیای ارزهای دیجیتال باشد.
